Sürdürülebilir Gıda Yönetimi : Gıda Bakanlığı

Gıda sistemi sürdürülemez noktada. Gıda sistemleri sağlık, ekonomi ve toplum üzerinde geniş kapsamlı bir etkiye sahip. Dünyanın dört bir tarafındaki gıda sistemleri obezite, çevresel bozulma ve gıda güvensizliği gibi ciddi zorluklarla karşı karşıya kalıyor. Bu zorluklara karşı gıda sistemleri başarısız sınavlar veriyor. Bu sorun nasıl aşılabilir?

Gıda sistemleri, tarımsal hammadde kaynaklarından gıda atıkları bertaraf noktasına kadar olan idari sınırları kapsayan bir alan. Bu zorlukları daha etkin bir şekilde ele almak için bütüncül gıda yönetimini sağlamak gerekiyor. Bütüncül gıda yönetimi, gıda politikalarının çok yönlü ve birbiriyle ilişkili doğasını kapsıyor ve bunları uyumlu bir şekilde ele alıyor.

Gıda sistemleri bu ideallere yaklaştıkça gıda kaynaklı bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalıklar doğal olarak azalma eğilimi gösterecektir. Sadece AB'de, sağlıksız beslenmeyle bağlantılı olan bulaşıcı olmayan hastalıkların yıllık 700 milyar € 'ya mal olduğu tahmin edilmektedir.

Sorun Nerede?

Mevcut Bakanlık yapısı yetkilerini kurgulamış olduğu karmaşık, uyumsuz ve çok dallı organizasyon şeması üzerinden gerçekleştirmeye çalışıyor. Bu yapı diğer politik alanlara temas etmiyor ve diğer kamu kurumlarıyla koordineli çalışmaya engel oluyor.

Bakanlık haricinde yerel yönetimler de gıda güvenliği denetimleri gerçekleştiriyor. Fakat yerel yönetimler gıda politikalarına dahil olmadığı için bu denetimleri zabıta ekipleriyle hiçbir gıda güvenliği standardına bağlı olmadan gerçekleştirmeye çalışıyor. Öte yandan en büyük problemlerden biri olan kayıt dışı işletme sayısının artışına da bu durum sebep oluyor. Gıda işletmelerine yerel yönetimler imar bakımından ruhsat, Bakanlık gıda güvenliği bakımından üretim izni veriyor. İki kamu kurumunun koordineli bir şekilde süreci yürütememesi nedeniyle yerel yönetimlerden ruhsat alan gıda işletmeleri Bakanlık’tan üretim izni alamadığında işletmeler faaliyetlerine kayıt dışı olarak devam ediyor.

Gıda güvenliğinin sağlanamaması nedeniyle ortaya çıkan gıda kaynaklı bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalıkların büyük bir çoğunluğu farklı şikayetler olarak kayıt altına alınıyor ve sağlık sisteminin üzerinde oluşan ekonomik yük tespit edilemiyor. Öte yandan Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi geliştirilmediği için bölgesel ve yaş gruplarına göre besin öğelerinin eksikliği tespit edilemiyor ve bu da sağlık sistemi üzerinde ekstra bir yük oluşturuyor.

Kayıt dışı işletmelerin denetlenmemesi, 10 kişiden az istihdamı veya 30 beygir gücünün altında motor gücüne sahip gıda işletmelerinin mühendis çalıştırma zorunluluğunun bulunmaması izlenebilirliğin büyük oranda sağlanamamasına neden oluyor.

Tüm bu sorunlara personel yetersizliğinden ötürü çoğu zaman imha edilecek gıdaların imhasının takip edilememesi, yerel üreticiye ve gıda alanında çalışan emekçilere periyodik eğitim verilmemesi, gıda atıklarının geri dönüşümünün sağlanamaması, yeni ve inovatif gıdalar için mevzuat geliştirmemesi, plansızlık nedeniyle gıda israfının kontrol edilememesi de eklenince ortaya sürdürülemez gıda politikaları ve gıda sistemi çıkıyor.

Reform: Gıda Bakanlığı

Halkın güvenilir gıdaya erişimini sağlamak sosyal bir devletin önemli vazifelerinden biridir. Gıda politikalarının çoğu gıda sistemindeki alt aktörlere ve süreçlere odaklanıyor, gıdalarımızın nasıl üretildiğine dair temelleri sıklıkla ihmal ediyor. Kamu kurumları arasındaki kopukluğun göz ardı edilmesi veya kentleşme, lojistik, hukuk gibi gıda alanından uzak görünen politikaların gıda sistemi üzerindeki etkilerinin kabul edilmemesi gıda sisteminin verimsiz veya etkisiz bir şekilde yönetilmesine neden oluyor.

Gıda Bakanlığı’nın birimleri gıda alanının temas ettiği tüm politik alanları kapsamalıdır. Politik alanların birbirleriyle temasıysa bilimsel özerkliğe sahip Ulusal Gıda Güvenliği Kurumu tarafından sağlanmalıdır. Bütüncül Gıda Sistemi politik alanlar arasında tutarlılık, yönetişim seviyeleri arasındaki tutarlılık, reform için yönetişim ve gıda demokrasisi üzerine temellendirilmelidir. Buradaki reformlar daha derin çalışmalı, gıdanın temas ettiği şimdiye kadar keşfedilmemiş politik alanları da içermelidir.

Sürdürülebilir Gıda Sistemi Oluşturmak İçin Neler Yapmalı?

• Gıda güvenliğini ekonomik baskılardan kurtaracak yasal düzenlemeler gerçekleştirilmeli

• Ulusal Gıda Güvenliği Kurumu kurulmalı. Bakanlıklar arası koordinasyon kurum üzerinden sağlanmalı

• Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi oluşturulmalı

• Ar-Ge ve markalaşma için strateji oluşturulmalı

• Gıda güvenliği ulusal programı yayınlanmalı. Firmaların analiz sonuçları ile gıda katkı maddeleri, tarım ve veteriner ilaç başta olmak üzere tam izlenebilir bir sistem kurulmalı

• Yerel üretici ve gıda alanında çalışan emekçiler periyodik olarak eğitilmeli, yerel üreticiye gıda güvenliğine uygun üretim yapabilecekleri uygun gıda ekipmanları desteği sağlamalı

• Gıda lojistiğinin başladığı araçlardan satış noktalarında muhafaza edildiği alanlara kadar Blockchain İzlenebilirlik Sistemi ile soğuk zincir, depolama koşulları ve üründeki değişimlerde izlenebilirlik sağlanmalı

• Kayıt dışı gıda işletmeleri tek tek denetlenmeli ve ulusal standartları sağlamayan işletmeler faaliyetten menedilmeli

• Tarım ve hayvancılık gözden geçirilmeli 5-10-15 yıllık planlar oluşturulmalı

• 7 bölgenin her birine GıdaPark kurmalı ve devlet tarafından finanse edilmeli